Jak wiadomo w każdym mieście znajdują się małe elementy należące do budownictwa w mieście, a mianowicie są to pomniki, a także miejsca martyrologii. Tak tez jest w Chełmnie. Tutaj również można spotkać wiele takich miejsc, a także podziwiać przepiękne pomniki, wybudowane na czyjąś cześć. W Chełmnie na ulicy dworcowej znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza, który jest miejscem obrzędów i spotkań patriotycznych. W innym zakątku miasta znajduje się kamień, ku czci mieszkańców Chełmna.
Kamień ten, ma na celu upamiętnienie pochówku żydów w Chełmnie. Inny kamień, kamień pamiątkowy z okazji XX lecia Ludowego Wojska Polskiego , znajduje się Placu Wolności, a kamień upamiętniający dawny cmentarz ewangelicki, w parku Tolerancji. Oprócz kamieni w Chełmnie postawionych zostało wiele obelisków, na przykład obelisk upamiętniający zakończenie budowy domu harcerza, czy obelisk poświęcony założycielowi Parku miejskiego. Jeśli chodzi o wybudowane pomniki, to Chełmno ma ich aż sześć. Upamiętniają one Katyń, Ludwika Rydygiera, Niepodległość, osoby wywiezione do obozów, czy pomnik poległych żołnierzy. Jak widać Chełmno nie słynie tylko z budownictwa zabytkowego, ale również z budownictwa upamiętniającego.
Chełmno to miasto, które ma bogatą historię, w tym związana z nią jest również historia martyrologii. W Chełmnie znajduje się kilka miejsc i pomników, które upamiętniają te tragiczne wydarzenia:
- Muzeum Martyrologiczne – muzeum, które powstało w miejscu, gdzie znajdował się niemiecki obóz koncentracyjny Stutthof, który był czwartym co do wielkości obozem w III Rzeszy. Muzeum składa się z pięciu pawilonów i prezentuje historię obozu, w którym zginęło około 65 000 ludzi.
- Miejsce kaźni w lesie nad Skrwą – miejsce, w którym Niemcy dokonywali egzekucji na więźniach obozu koncentracyjnego Stutthof oraz na polskich mieszkańcach Chełmna. Na miejscu tym znajduje się pomnik oraz symboliczne groby ofiar.
- Pomnik Bohaterów Walki z Faszyzmem – pomnik, który został wzniesiony w 1970 roku w miejscu, gdzie Niemcy dokonywali egzekucji na więźniach obozu koncentracyjnego Stutthof. Na pomniku znajdują się inskrypcje w języku polskim, rosyjskim i niemieckim.
- Cmentarz Ofiar II Wojny Światowej – cmentarz, na którym pochowano ofiary wojny, w tym mieszkańców Chełmna, więźniów obozu koncentracyjnego Stutthof oraz żołnierzy.
- Miejsce pamięci Ofiar Holocaustu – miejsce, na którym znajduje się pomnik upamiętniający ofiary Holocaustu, w tym mieszkańców Chełmna, którzy zostali zamordowani w obozie zagłady Kulmhof.
Podsumowując, Chełmno to miasto, które ma bogatą historię i wiele miejsc, które upamiętniają tragiczne wydarzenia związane z martyrologią. Muzeum Martyrologiczne oraz pomniki i miejsca pamięci są ważnymi miejscami, które przypominają o tych wydarzeniach i są miejscami refleksji i pamięci.
